این نوشته قسمت اول از مجموعه طرح‌درس‌های فصل زیستگاه کتاب علوم چهارم دبستان است. قسمت صفر یا توضیحات اولیه درباره‌ی این مجموعه طرح درس را می‌توانید در اینجا بخوانید.
در این قسمت در سه مرحله (تقریبا سه جلسه) به کندوکاو در ویژگی‌های موجودات زنده و غیرزنده می‌پردازیم:
۱. شناسایی موجودات زنده و غیرزنده
۲. ویژگی‌های موجودات زنده و غیرزنده
۳. معرفی ویژگی‌های موجودات زنده
۱. شناسایی موجودات زنده و غیرزنده
کتاب علوم چهارم دبستان ابتدا ویژگی‌های موجود زنده را معرفی می‌کند و بعد از بچه‌ها می‌خواهد موجودات زنده و غیرزنده‌ی اطرافشان را بر اساس معیارهایی که به آنها داده شده، مشخص کنند. در این کاربرگ با تاکید بر مسیری که از چیزهای عینی به چیزهای انتزاعی می‌رسد، ابتدا از بچه‌ها می‌خواهیم موجودات زنده و غیرزنده‌ی اطرافشان را در دو ستون بنویسند. بعد می‌خواهیم به ویژگی‌های متفاوت در دو ستون و ویژگی‌های مشترک موجودات هر ستون فکر کنند و از اینجا آنچه را به عنوان ویژگی موجودات زنده به نظرشان می‌آید بنویسند. اینجا با توضیحی درباره این که منظور از موجود زنده هر چیزی است که یا حالا زنده است و یا در گذشته زنده بوده، از این بدفهمی که موجود غیرزنده را معادل موجود مرده بگیرند جلوگیری می‌کنیم.
در حالتی که آموزش حضوری باشد، این مرحله می‌تواند در گروه انجام شود، هر گروه نتیجه‌ی کارش را روی کاغذ بزرگی ثبت کند و آن را با کلاس به اشتراک بگذارد. در این حالت خوب است در صورت امکان این جلسه در طبیعت، پارک یا حیاط مدرسه برگزار شود و از دانش‌آموزان بخواهیم لیستشان را با چیزهایی که می‌بینند شروع کنند و با چیزهای دیگر ادامه دهند.
۲. ویژگی‌های موجودات زنده و غیرزنده
در این مرحله می‌خواهیم با یک ورودی محتوایی جدید کمک کنیم بچه‌ها به زنده و غیرزنده بودن چیزهایی بعضا چالش‌برانگیزتر فکر کنند. به این ترتیب فرصتی برای بازاندیشی روی معیارهای قبلی‌شان فراهم خواهد شد و می‌توانند آن معیارها را بازنویسی کنند. این ورودی محتوایی جدید ویدیوی اول زیستگاه (موجودات زنده و غیرزنده) است.
اگر این مرحله در کلاس حضوری انجام شود، خوب است هر دانش‌آموز به تنهایی با معیارهایی که در گروه تولید شده فیلم را ببیند و قسمت اول کاربرگ را پر کند. بعد بچه‌ها می‌توانند جدول‌هایشان را در گروه با هم مقایسه کنند و قسمت دوم را با گروهشان انجام دهند.
۳. معرفی ویژگی‌های موجودات زنده
در این مرحله تازه به جایی می‌رسیم که کتاب علوم چهارم دبستان از آن شروع کرده بود اما درک بچه‌ها از مفهوم زنده و غیرزنده در چنین مسیری قابل مقایسه با درکی نیست که در ارائه‌ی لیست معیارها در ابتدای کار حاصل می‌شود. درک بچه‌ها در این مسیر، از دست‌وپنجه نرم کردن با افکار خودشان آمده و در نتیجه پیچیدگی‌های بیشتری را در بر می‌گیرد و ضمنا ملموس‌تر است.
این جلسه یک جلسه‌ی طولانی یا دوقسمتی است. ابتدا از بچه‌ها می‌خواهیم از ویدیوی دوم زیستگاه (ویژگی‌های موجودات زنده)، ویژگی‌های معرفی‌شده را استخراج کنند. در ادامه‌ی کار هر یک از این ویژگی‌ها توضیح داده شده است که در کلاس حضوری یا یک کلاس آنلاین با حضور همه‌ی کلاس، این کار می‌تواند به شکلی تعاملی‌تر انجام شود. وقتی مطمئن شدیم بچه‌ها تمام ویژگی‌ها را فهمیده‌اند، از آنها می‌خواهیم این بار جدول جلسه‌ی پیش را با معیارهای فعلی پر کنند و بعد دو جدول را برای عمق بخشیدن به درکشان از معیارها با هم مقایسه کنند. در پایان یک فعالیت کوچک نیز با هدف ارزیابی قرار داده شده است که از دانش‌آموزان می‌خواهد دو سوال «زنده یا غیرزنده» یکی خیلی آسان و یکی خیلی سخت طراحی کند.
فعالیت ارزیابی و تکمیل مجدد جدول در حالت حضوری هم بهتر است به صورت فردی انجام شود ولی مقایسه‌ی دو جدول را می‌توان در گروه انجام داد.