این نوشته قسمت سوم از مجموعه طرح‌درس‌های فصل زیستگاه کتاب علوم چهارم دبستان است. قسمت اول در اینجا، قسمت دوم در اینجا، و قسمت صفر یا توضیحات اولیه درباره‌ی این مجموعه طرح درس در اینجا در دسترس است.
تا اینجا بچه‌ها با ویژگی‌های موجودات زنده آشنا شدند، نمود متفاوت این ویژگی‌ها را در گیاهان و جانوران بررسی کردند، و در تغذیه و حرکت نیز دقیق شدند. در انتهای مرحله‌ی قبل و با ویدیوی نیازهای موجودات زنده اشاره‌ای به ارتباطات بین موجودات زنده برای تامین نیازهایشان داشتیم. در این قسمت به طور متمرکز به همین ارتباطات می‌پردازیم تا با تاکید بر پیچیدگی زیستگاه‌ها و همبستگی زندگی موجودات زنده، سنگ‌بنایی را بگذاریم که کمک می‌کند بتوانیم در مرحله‌ی بعدی از اهمیت حفاظت از زیستگاه‌ها حرف بزنیم. این قسمت از سه مرحله تشکیل شده است:
۱. زنجیره‌ی غذایی
۲. شبکه‌ی غذایی
۳. جمعیت موجودات زنده
۷. زنجیره‌ی غذایی
در این مرحله بچه‌ها با کمک انیمیشنی از سایت Scholastic که به فارسی دوبله شده است (ویدیوی زنجیره‌ی غذایی) با مفهوم گیاه‌خوار و گوشت‌خوار آشنا می‌شوند و درباره‌ی مفهوم زنجیره‌ی غذایی و سازمان کلی اجزای هر زنجیره یاد می‌گیرند. سپس با کمک کاربرگ، فعالیتی آنلاین را کامل می‌کنند که درک بهتری از این مفهوم به دست بیاورند.
متاسفانه خیلی از موجودات حاضر در این فعالیت، بومی ایران نیستند و این کار را برای بچه‌ها پیچیده می‌کند. من مشابه چنین فعالیتی را برای موجودات بومی ایران ندیدم ولی در این مرحله حتی منبعی برای زنجیره‌های غذایی موجود در ایران هم که دربرگیرنده‌ی جانوران و گیاهان خاص این منطقه باشد بسیار کمک‌کننده خواهد بود. راهنمایی فارسی برای تمام موجودات زنده‌ی این فعالیت آنلاین موجود است که بابت تهیه‌اش از دوستم نیلوفر زمانیان ممنونم.
این یک فعالیت فردی است. در آخر (سوال ۶) ارزیابی کوچکی را دربردارد. منبعی نیز برای خواندن درباره‌ی غذای حیوانات مختلف در قالب داستان معرفی می‌شود که بسته به زمان کلاس می‌تواند بخشی از درس فارسی در همین زمان قرار بگیرد یا به عنوان فعالیتی داوطلبانه و تکمیلی معرفی شود. (قصه‌های علمی: غذا (جلد ۱ و ۲)/ نویسنده: محمدرضا شمس/ تصویرگر:راشین خیریه/ به نشر)
۸. شبکه‌ی غذایی
برای ابتدای این مرحله هم انیمیشن دیگری سایت Scholastic به فارسی دوبله شده است (ویدیوی شکبه‌ی غذایی). بعد از تماشای این ویدیو، بچه‌ها فعالیت آنلاین قبلی را از نقطه‌ای که در مرحله‌ی قبل متوقف شده بود ادامه می‌دهند. اینجا جایی است که اگر منبعی فارسی مناسبی داشته باشید به سادگی می‌توان جایگزین فعالیت آنلاین کرد. من هم خیلی خوشحال خواهم شد موارد مناسب را در همین پست معرفی کنم.
در صورت استفاده از فعالیت آنلاین موجود، ضمیمه‌های فارسی مرحله‌ی ۷ اینجا هم قابل استفاده است.
۹. جمعیت موجودات زنده
در این مرحله می‌خواهیم ببینیم کم و زیاد شدن جمعیت یکی از موجودات زنده چطور در جمعیت دیگر اجزای زنجیره‌های غذایی و شبکه‌ی غذایی دربردارنده‌اش تاثیر می‌گذارد. به این منظور اول از ویدیوی جمعیت موجودات زنده کمک می‌گیریم تا بچه‌ها با مفهوم جمعیت و عوامل تاثیرگذار بر آن آشنا شوند. بعد در جریان کاربرگ با کمک زنجیره‌ها و شبکه‌های غذایی‌ای که در دو قسمت قبل داشتند، کمی با این مفهوم جدید بازی می‌کنند. انسان هم به عنوان یکی از موجودات زنده که عضوی از چندین و چند زنجیره‌ی غذایی است و شبکه‌ی غذایی خودش را دارد وارد بازی می‌شود.
در نهایت با استفاده از این ویدیو بچه‌ها قصه‌ای واقعی را از پیچیدگی ارتباطات بین موجودات زنده در یک زیستگاه می‌بینند و تحلیل می‌کنند که می‌تواند به عنوان ارزیابی مورد بررسی معلم قرار بگیرد.
این قسمت از درس با اشاره‌ای به شغل محیط‌بانی و اهمیت آن در حفاظت از زیستگاه‌ها تمام شده است تا به عنوان مقدمه‌ای برای قسمت بعد مورد استفاده واقع شود. بسته به شرایط کلاس و توان معلم، می‌توان به این شغل مفصل‌تر از اشاره‌ی مختصری که در کاربرگ آمده پرداخت.